Bu yazımda daha çok yerleşirken yapılması gereken resmi ve acil işlemlere yer vereceğim:
Vize-bilet-polis kaydı
İlk olarak yapılması gereken elbette vizemizi almak. Çeşitli vize türleri olduğu için en bildiğim öğrenci vizesi Tier 4 ile başlayım. Bu vizeyi alan kişi eşi ve çocuklarını dependent olarak götürebiliyor ve eşi de vize süresince sınırsız çalışma iznine sahip oluyor. Bu açıdan güzel ama iş bulmak oldukça zor. Vizenizi aldıktan sonra ilk 1 ay içinde ülkeye girmeniz gerekiyor. Girdikten sonra BRP yani oturum kartı almaya gidiyoruz. Uçak biletleri konusunda da ingiltere yolcuları şanslıdır. Çünkü sıklıkla bilet oluyor ve gidiş geliş uygun biletler bulunabiliyor. Ülkeye girdikten sonra 7 gün içerisinde Metropolitan polise gidip kayıt yaptırmanız gerekiyor. Bunun sistemi de sürekli değişiyor. Ben randevusuz gidip beklediğimi hatırlıyorum. Daha sonra adres değişikliği için gittiğimde şimdi git şu gün gel dedikleri oldu online randevu vermiyorlardı. Başka bir şubeye gittiğimde kapalıydı, başka bir şubeye gittiğimde de bekleyerek girmiştim. İlk kaydımızı tek bir şubeden yapmamız gerekiyor olabilir ama. Diğerlerinde sadece adres değişikliği yapmıştım. Ayrıca adres değişikliği yapınca 10 gün içerisinde konsolosluğa da bildirmemiz gerekiyor. Aksi takdirde 10 pound cezası vardı.
Banka hesabı açmak
İlk yapılacak işlerden. Alışverişten, ev tutmaya, resim işlemlerde kullanmaya kadar pek çok yerde size gerekli olacak mühim bir mevzu. Çeşitli bankalar bulunuyor: Barclays, Natwest, Lloyds gibi bunlardan birinden hesap açmak için başvurabilirsiniz. Pasaportunuz, vizeniz, BRPnizi ve address proof'u yanınızda götürmeniz gerekli. Adres için öncelikle geçici kaldığınız bir yeri veya arkadaşınızın evini verebilirsiniz, daha sonra kalıcı eve geçince bankadan gidip değiştirebilirsiniz. Ancak fatura isterlerse durum biraz değişebilir.
Ayrıca Monzo ve Transferwise gibi online kullanabileceğiniz banka şubesi olmayan hesaplar var çok iş görüyorlar. Monzoya başvuru online yapılıyor ve oturumu olanlar başvurabiliyor. Erasmus öğrencileri, visiting students, turist gibi kısa dönemli gelenlerin başvurusu alınmıyordu, değiştirdiler mi bilmiyorum. Monzoyu başka ülkelerde de kullanabiliyoruz ve kur farkı yapmadan çekim yapıyor. Monzoya para online yatırılıyor ama başka bankamatiklerden çekebiliyoruz. Alışverişte de normal banka kartı gibi kullanabiliyoruz, telefona da anında bildirim geliyor.
Bank statement alma için banka kartıyla beraber bizzat bankaya gitmek gerekiyor veya official/stamped olmasına gerek yok derseniz online bankacılıktan pdf de indirilebiliyor. Online bankacılığa girmek için card reader denilen hesap makinesi gibi bir makineye ihtiyaç oluyor. Bankadan order edebiliyorsunuz evinize. Kartınızı taktıktan sonra readera pek çok şifre giriyorsunuz. Online bankacılıkla eş zamanlı çalışıyor.
Ev tutma
En dertli mevzulardan olan ev konusuna geliyor sıra. Bunun için başta airbnb gibi sitelerden geçici kalacak evler kiralanabilir, o sırada da kalıcı bir ev aranız. Kontratlar 12 aylık yapılıyor ve 6 ayda break konulabiliyor. İş yerine veya okula yakınlığına göre ev bakabiliyoruz ama bir de metroya yakınlığı ve fiyatı da önemli oluyor tabi. Ev aramak için Rightmove ve Zoopla gibi siteler var, bunlar geniş kapsamlı siteler. Sahte emlakçılar evler olabiliyor. Bunlara dikkat etmek gerekiyor. Nitekim ücreti önden istemek gibi sahtekarlıklar yapılabiliyor. En iyisi randevu alıp ofislerine gitmek ve önce evi görmek olur.
Evleri görüp birini tutmak istediğimizde -bu yalnızca uluslarası kişilere yapılıyor olabilir, vatandaşlara farklı muamele görebilir- 6 aylık depozito ya da kiranın 3 katı kadar aylık maaş göstermemiz bekleniyor. Maaş bordrosu, banka hesap dökümü (bank statement) gibi belgeler isteniyor. Başvurmak için o eve, öncelikle depozitonun belli bir miktarını yatırıyoruz ve ev sahibi onay verirse ve biz kararımızdan dönersek o verdiğimiz miktarı geri alamıyoruz, ancak ev sahibi kabul etmezse geri alabiliyoruz. Başarıyla tamamlanırsa da depozitonun kalanını ödüyoruz. Reference check yapılıyor 3. bir kurum aracılığıyla. Belgelerimiz işlemlerden geçtikten sonra onaylanırsa evi tutuyoruz. Galiba reference checkten sonra ev sahibi sıkıntı çıkarmaz da belgelerde sorun çıkarsa verdiğimiz ücreti yine geri alamıyoruz.
Evler genelde hem İngiltere'nin genelinde hem de Londra özelinde küçük ve Londra'nın da çok göç alan bir yer olmasıyla eşyalı. Büyük eşyalar evde oluyor, bazı evlerde mutfak eşyası bile olabiliyor. Bu eşyalar için de inventory check yapılıyor ve bunun da ücretini ödemek gerekiyor. Ayrıca bir tenancy fee oluyordu ama artık yeni düzenlemeyle emlakçılar ücret almıyormuş kiracılardan, onu ev sahibinden alıyorlarmış.
Evin masrafları arasında council taxi unutmayalım:Kendi belediyemize verdiğimiz ücret. Eğer öğrenci ise yaşayanlar bu ücretten muaf oluyor. Birinin öğrenci olması yetiyordu. Evden taşınmak da zahmetli ancak büyük eşya olmadığı için nispeten daha kolay. Evden ayrılmak isterseniz 2 ay önceden ev sahibine notice vermek gerekiyor.
Kimlik yenileme, pasaport yenileme gibi işlemler konsolosluktan yapılabiliyor. Randevu alıp gidebilirsiniz. Kalabalık oluyor genelde.
Sağlık işleri
Sağlık sistemi/National Health Service NHS maalesef kötü ancak ücretsiz. Belki iyi bir yer bulursanız şanslı olabilirsiniz. İlk olarak GP kaydı yaptırmanıza gerekiyor. Bunlar pratisyen hekimler aile hekimleri gibi. İlk görüşmeyi onlar yapıp gerekirse uzmana yönlendiriyorlar. Referral alıp almayacağınız belli olmuyor. Eskiden GP kaydını sadece kendi mahallene yapabiliyordun şimdi ise farklı yerlerden de yaptırabiliyormuşsun.
Ulaşım
Ulaşım için metroda, trende ve otobüste geçerli olan Oyster kartı almak gerekiyor. Herhangi bir metro durağından alınabiliyor genelde. £5. Hatta iade etmek isteyince 5 poundu geri veriyor. İçerisine para yükleyerek kullanabiliyorsunuz.
Alışveriş
Tesco ve Türk marketleri tabi ki.
National Insurance Number/NIH
Çalışma izni olanların çalışmaya başlamadan önce alması gereken bir numara. İş yerinize veriyorsunuz. Tier 4lu biri telefonla başvurup evine postayla alabilirken dependent birinin telefonla randevu alıp, ofislerinden gidip bizzat başvuru yapması gerekiyor. Postaları doldurup geri gönderiyorsunuz. Sonunda postayla 1 ayda falan elinize ulaşıyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder